|
Bezprawne Opłaty Sądowe
|
|
 Już od ponad czterdziestu lat, sądy cywilne w Polsce całkowicie bezprawnie pobierają niektóre opłaty sądowe. Chodzi o opłaty, tzw. wpis, od zażaleń na zarządzenie przewodniczącego o zwrocie pisma lub na postanowienie sądu o odrzuceniu innego środka zaskarżenia. Jak doszło do tego bezprawia?
(Odpowiednie akty są wyjaśnione w linkach - odsyłaczach)
Z uwagi na upływ czasu od początków afery, zacznę obnażać ten proceder niejako od końca, czyli od orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 23 kwietnia 1993 roku. Sąd Najwyższy podjął wówczas uchwałę o sygnaturze III CZP 43/93, w której odpowiedział na problem dotyczący stosowania jednego z artykułów znowelizowanej w 1991 roku ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Przepis ten ustawowo zwalniał od opłat sądowych część
zażaleń dlatego, Sąd Najwyższy uzasadniając uchwałę wymienił przypadki ustawowego zwolnienia od opłat sądowych. Niestety, ta uchwała jest niezgodna z prawem, ponieważ nie wymienia kluczowego ustawowego zwolnienia. W uzasadnieniu uchwały nie ma ani jednej wzmianki o regulacji prawnej zawartej wówczas w § 9 ust. 3 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 10 września 1991 r., w sprawie określenia wysokości wpisów w sprawach cywilnych. Zacytuję ten przepis:
"Piątą część wpisu pobiera się od zażalenia, jeżeli nie jest połączone z innym środkiem zaskarżenia." (Dz. U. 1991 r., Nr 85, poz. 390).
Nie trzeba być prawnikiem, aby zauważyć, że w cytowanym przepisie mamy do czynienia z warunkowym trybem zwolnienia od opłaty sądowej. Jeżeli zażalenie jest połączone z innym środkiem zaskarżenia to, z mocy prawa, jest ono wolne od opłaty wpisu. Na podstawie przytoczonej powyżej regulacji prawnej, wszystkie zażalenia na zarządzenie przewodniczącego o zwrocie pisma lub na postanowienie sądu o odrzuceniu innego środka zaskarżenia są – a raczej, mając wzgląd na niezgodną z prawem praktykę sądów polskich – powinny być wolne od opłaty wpisu.
Dlaczego te zażalenia powinny być wolne od wpisu?
Dlatego, że zażalenie na zarządzenie przewodniczącego o zwrocie pisma lub na postanowienie sądu o odrzuceniu innego środka odwoławczego jest połączone (związane), bąd? to z pismem procesowym, którego zwrot z przyczyn formalnych zarządził przewodniczący, bąd? też z innym środkiem zaskarżenia (np. apelacją lub skargą kasacyjną), którą sąd postanowił odrzucić z przyczyn formalnych.
Dlaczego zatem, od zażaleń tego rodzaju pobierane są opłaty?
Brak jakiejkolwiek wzmianki w przywołanej powyżej uchwale Sądu Najwyższego o § 9 ust. 3 pkt 2 rozp. Ministra Sprawiedliwości z dnia 10 września 1991 r., w sprawie określenia wysokości wpisów w sprawach cywilnych, świadczy o kompletnym braku respektu i niewłaściwym stosowaniu tego przepisu prawnego. Co więcej, gdyby ten przepis był należycie stosowany, to dodanie ust. 4 do art. 16 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych byłoby pozbawione sensu. Obrazowo, dodanie ustępu 4 można porównać z wyważaniem otwartych drzwi. Niezgodne z prawem podejście sądów do
regulacji prawnej stanowiącej, że piątą część wpisu pobiera się od zażalenia, jeżeli nie jest połączone z innym środkiem zaskarżenia "zawdzięczamy" drugiej tezie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 14 września 1962 r., sygn. II CZ 86/62, która brzmi:
"Zażalenie na odrzucenie rewizji nie jest wolne od wpisu. Odmienne orzecznictwo w tym przedmiocie utraciło aktualność z chwilą znowelizowania art. 16 ust. 3 p. o k.s. (ustawą z dnia 16.11.1960r.)." (Postanowienie SN, sygn. II CZ 86/62).
Na podstawie tej tezy zaczęto pobierać opłaty sądowe od zażaleń na postanowienie o odrzuceniu rewizji i, analogicznie, od zażaleń na zarządzenie przewodniczącego o zwrocie pisma lub na postanowienie sądu o odrzuceniu innego środka zaskarżenia. Podkreślę, że skoro zaczęto pobierać opłatę od zażalenia na odrzucenie rewizji, to wiadomo, że wcześniej opłata sądowa od takich pism nie była pobierana.
Bezpodstawność i zarazem bezprawność cytowanej powyżej tezy SN wykażę, przytaczając art. 16 ust. 3 p. o k.s. Otóż, brzmi on tak: "Na zarządzenie co do wezwania strony do określenia wartości przedmiotu sprawy nie ma zażalenia" (patrz: Dz. U. z 1961 r., Nr 10, poz. 57). Jak łatwo można zauważyć, art. 16 ust. 3 p. o k.s. nie ma związku z zażaleniem na postanowienie o odrzuceniu rewizji. Aby nie było żadnych wątpliwości, podam jeszcze treść tego artykułu w brzmieniu sprzed
nowelizacji: "Na zarządzenie co do wezwania strony do określenia wartości przedmiotu sprawy lub uiszczenia należnej opłaty nie ma zażalenia" (patrz: Dz. U. z 1950 r., Nr 58, poz. 528). Nowelizacja dotyczy skreślenia wyrażenia "lub uiszczenia należnej opłaty", zatem ewidentnie widać, że ani przed wspomnianą nowelizacją, ani także po niej, art. 16 ust. 3 p. o k.s. nie miał nigdy nic wspólnego z zażaleniem na postanowienie sądu o odrzuceniu rewizji.
Ta teza, dodam zresztą, że także treść uzasadnienia postanowienia SN na podstawie której zaczęto bezprawnie pobierać opłaty sądowe od niektórych pism procesowych, przypomina dowcip, rodem z peerelu, o Radiu Erewań, do którego zwrócono się z pytaniem: Czy to prawda, że w Moskwie na Placu Czerwonym rozdają za darmo samochody? Tak, to prawda – odpowiada Radio – z tym, że nie w Moskwie a w Leningradzie, nie na Placu Czerwonym, a na Placu Rewolucji, nie samochody a rowery, i nie rozdają, ale kradną.
Wobec daleko posuniętej absurdalności postanowienia SN II CZ 86/62, nie podejmę się jego głębszej analizy. Wspomnę tylko, że jest w nim mowa o tym, że rewizja skarżącego nie była rewizją a zażaleniem.
Zwrócę natomiast uwagę na to, co zważył Sąd Najwyższy w drugiej części uzasadnienia swego postanowienia. SN stwierdził tam, że skarżący nie ma racji wywodząc, że zażalenie na postanowienie o odrzuceniu tej rzekomej rewizji jest wolne od opłaty wpisu na mocy art. 19 ust. 1 p. o k.s. Można to skomentować tak – no, trafiło się ślepej kurze ziarno, bo SN ma tutaj trochę racji. Jednakże, ta racja jest w tym przypadku trzeciorzędna, bowiem skarżący niesłusznie domaga się odstąpienia przez sąd od żądania opłaty wpisu od zażalenia na mocy art. 19 ust. 1, ponieważ zażalenie na postanowienie sądu o odrzuceniu rewizji, nawet rzekomej rewizji, jest wolne od opłaty wpisu na mocy art. 42 ust. 1 pkt 2 ustawy Przepisy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Przywołany przeze mnie artykuł brzmi ... uwaga:
"Piątą część wpisu stosunkowego pobiera się od zażalenia, jeżeli nie jest połączone z innym środkiem odwoławczym." (Dz. U. z 1961 r., Nr 10, poz. 57).
Jak widać, jest to ta sama regulacja prawna, którą przytaczałem już na wstępie, cytując § 9 ust. 3 pkt 2 rozp. MS z roku 1991. Obecnie, regulacja ta znajduje się w art. 19 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r., o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (patrz: Dz. U. z 2005 r., Nr 167, poz. 1398). Co prawda, z brzmienia obecnie obowiązującego przepisu nie wynika bezpośrednio, że zażalenie połączone z innym środkiem odwoławczym jest wolne od opłaty, dlatego dodam dwie uwagi.
Po pierwsze, jest to kolejny dowód na brak zrozumienia tego, co reguluje ten przepis. Po drugie, zażalenie na zarządzenie przewodniczącego o zwrocie pisma lub na postanowienie sądu o odrzuceniu innego środka zaskarżenia jest wolne od opłaty sądowej na podstawie art. 99 – gdy zażalenie jest uzasadnione, natomiast, gdy zażalenie jest oczywiście bezzasadne – co wynika już z treści samego pisma – to jest ono wolne od opłaty sądowej na podstawie art. 126 pkt. 10 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
Wysokość opłat sądowych uzależniona jest od wartości przedmiotu sporu, zatem, im większa wartość sporu, tym większe są opłaty sądowe. Maksymalny wpis od zażalenia może wynosić nawet 20 tysięcy złotych, a jeśli zażalenie dotyczy odrzucenia skargi kasacyjnej, czyli trafia do Sądu Najwyższego RP, to już minimalny wpis wynosi 500 złotych. Problem jest więc bardzo poważny. Ludzie płacą za coś, co zgodnie z prawem jest wolne od opłat sądowych.
Czas najwyższy dojść z tym do ładu. Nasuwa mi się na koniec taka uwaga. Niedawno, przedstawiciele środowiska sędziów byli bardzo oburzeni językiem krytyki, którą pod adresem pewnych sędziów wyraził minister Zbigniew Ziobro. Doprawdy, to żenujące, że sędziowie w Polsce większą uwagę zwracają na język zasłużonej krytyki niż na uczciwe i rzetelne stosowanie prawa.
www.grabo.strona.pl
|
|
22 kwiecień 2006
|
|
Andrzej Grabowski
|
|
|
|
Wpływ lobby izraelskiego na politykę USA
lipiec 9, 2006
John Mearsheimer i Stephen Walt
|
Obiektorzy - ludzie sprzeciwu
maj 16, 2005
Mirosław Naleziński, Gdynia
|
Felieton kąśliwy
styczeń 9, 2006
Marek Olżyński
|
Zagadka samochodów-pułapek z 11 września 2001
maj 9, 2007
marduk
|
Kinderposły
lipiec 24, 2008
Marek Jastrząb
|
Granice obelgi koniecznej
lipiec 18, 2007
Marek Olzyński
|
Niezłe towarzystwo
lipiec 14, 2008
wp.pl
|
Bóg jest miłością ...
luty 2, 2006
Artur Łoboda
|
Procedury - ciąg dalszy "Medalionów"
sierpień 24, 2007
Mirosław Naleziński, Gdynia
|
LOFAR
styczeń 27, 2005
Jan Lucjan Wyciślak
|
Kryzys podminowuje prestiż USA
październik 6, 2008
Iwo Cyprian Pogonowski
|
Płacić za zniewolenie i upodlenie
lipiec 13, 2005
PAP
|
Demagogia
maj 24, 2008
Marek Jastrząb
|
Polityka Wschodnia RP
marzec 31, 2006
Adam Wielomski
|
Pierwszy kamyk spuszczony - czy pociągnie lawinę?
październik 15, 2003
PAP
|
Upadek Dolara
listopad 18, 2004
Iwo Cyprian Pogonowski
|
Upadek czerwonego Casanovy
kwiecień 4, 2008
przesłał ( . )
|
Z Kopenhagi negocjatorzy wracają nie z tarczą, ale na tarczy – twierdzi Andrzej Lepper.
grudzień 14, 2002
PAP
|
Zaostrzone mają być przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu
maj 4, 2007
Marek Olżyński
|
Nowa tradycja - kolejna milenijka?
grudzień 25, 2007
Mirosław Naleziński, Gdynia
|
więcej -> |
|
